Merkwaardige ‘spijtoptantenregeling’ in Regionale Huisvestingsverordening Utrecht 2019. Driekwart van inschrijfduur blijft behouden bij tijdige herinschrijving

Inleiding

In verband met de beperkte geldigheidsduur van 4 jaar is de Regionale Huisvestingsverordening Utrecht 2015 per 1 juli 2019 gewijzigd. Dat geldt voor de regiogemeenten Bunnik, De Bilt, De Ronde Venen, Houten, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Woerden, Wijk bij Duurstede, IJsselstein en Zeist. De fusiegemeente Vijfheerenlanden kent vooralsnog een afwijkende verordening. In de gewijzigde regionale huisvestingsverordening is onder meer een ‘spijtoptantenregeling’ opgenomen, die woningzoekenden, die een woning hebben betrokken op basis van een huisvestingsvergunning, de mogelijkheid geeft om zich binnen een jaar opnieuw in te schrijven met behoud van 75% van de inschrijfduur. Die regeling roept vraagtekens op.

Inhoud van de regeling

In artikel 2.3.1 van de verordeningen is opgenomen:
Ter bevordering van een doelmatige verdeling van ter beschikking gekomen woonruimte:
d. wordt een inschrijving beëindigd als de woningzoekende via het systeem zoals genoemd in paragraaf 2.6, woonruimte krijgt toegewezen, met uitzondering van verhuur met een tijdelijk huurcontract en
e. behoudt een woningzoekende, na toewijzing van de woning, 75% van de inschrijfduur. Onder de voorwaarde dat de woningzoekende zich binnen 12 maanden na beëindiging, zoals in d, opnieuw inschrijft.

Met andere woorden: hoewel een woningzoekende aan wie een woning wordt toegewezen in beginsel wordt uitgeschreven (met verlies van de eerder opgebouwde inschrijfduur), wordt er een uitzondering gemaakt op die regel. Indien de woningzoekende zich binnen 12 maanden na de eerdere uitschrijving opnieuw inschrijft, behoudt de woningzoekende driekwart van de inschrijfduur.

Bedoeling van de regeling

Omdat er geen toelichting is gegeven op deze wijziging van de verordening is het enigszins gissen naar de bedoeling van de regiogemeenten. De regeling is wel aangeduid als een ‘spijtoptantenregeling’. Daaruit kan worden afgeleid dat de gemeenten aan woningzoekenden, die spijt hebben van het accepteren van de aangeboden woning, de mogelijkheid willen geven om zich snel opnieuw in te schrijven en op zoek te gaan naar een andere woning. Dat zou de doorstroming ook kunnen bevorderen. En woningzoekenden zullen wellicht minder twijfels hebben bij de vraag of ze de aangeboden woning al dan niet zullen aanvaarden, want ze kunnen 75% van de inschrijfduur behouden. Voorwaarde is slechts dat de woningzoekende zich binnen 12 maanden opnieuw inschrijft, gemeten vanaf het moment dat de vorige inschrijving werd doorgehaald vanwege het aanvaarden van een woning op basis van een huisvestingsvergunning.
Voor woningzoekende aan wie slechts een tijdelijke huurovereenkomst wordt aangeboden, die van rechtswege tot een einde zal komen na het verstrijken van de bepaalde tijd (van maximaal 2 jaar bij zelfstandige woonruimten) geldt overigens dat zij niet worden uitgeschreven en 100% van hun inschrijfduur behouden.

Effecten van de regeling

Als de spijtoptantenregeling breed bekend wordt bij woningzoekenden is de kans erg groot dat veel woningzoekenden zich binnen 12 maanden opnieuw zullen melden bij WoningNet.
Dat kost weliswaar enig inschrijfgeld, maar dat is het dubbel en dwars waard, wanneer daartegenover staat dat 75% van de inschrijfduur behouden blijft. Daarmee komt de woningzoekende weer behoorlijk vooraan in de wachtrij te staan. Dat gaat ten koste van al die andere woningzoekenden (met name starters) die nog niet eerder een woning toegewezen hebben gekregen. Zij zien zichzelf ingehaald worden door woningzoekenden aan wie minder dan 12 maanden geleden ook al een woning is toegewezen. Een woning bovendien waarop de woningzoekende in het algemeen zelf heeft gereageerd en die de woningzoekende dus meestal zelf heeft uitgekozen. De vraag rijst dan ook of het rechtvaardig is om spijtoptanten op deze wijze te bevoordelen.

Ongelukkige formulering van de regeling

Het mijns inziens ongewenste effect van de regeling is een gevolg van de formulering. Iedere woningzoekende die zich binnen 12 maanden na het aanvaarden van een woning (op basis van een huisvestingsvergunning) weer inschrijft, behoudt 75% van de inschrijfduur. Dat brengt met zich mee dat iedereen de neiging zal hebben om zich opnieuw in te schrijven, al is het maar voor de zekerheid. Met een spijtoptantenregeling heeft dat echter niets te maken. Een betere regeling zou dan zijn dat alleen aan die woningzoekende die binnen een bepaalde periode (bijvoorbeeld 12 maanden) aangeven dat zij spijt hebben van hun keuze en die ook daadwerkelijk reageren op het woningaanbod en binnen die bepaalde periode in aanmerking komen voor een volgende woning op basis van een huisvestingsvergunning, 75% van de eerdere inschrijfduur mee te laten tellen. Dan worden die woningzoekenden bevoordeeld voor wie de regeling daadwerkelijk is bedoeld en heeft de regeling niet het algemene (ongewenste) effect. En dan wordt de positie van eerste inschrijvers (starters) niet onevenredig aangetast.